یکی از نگرانی‌های والدین، زمانی است که فرزند آن‌ها زبان باز می‌کند و کلمات را به شکل غیرعادی بیان می‌کند. در این وضعیت اولین چیزی که به ذهن آن‌ها می‌رسد این است که ممکن است فرزندشان به عارضه‌ی لکنت زبان در کودکان دچار باشد. با این حال در اغلب اوقات اینگونه نیست و این موضوع طبیعی است.


چگونه می‌توان گفت که آیا فرزند شما مشکل لکنت زبان دارد یا خیر؟

ذهن یک کودک تا قبل از ورود به دبستان با سوالات، دستورالعمل‌ها و پروسه‌هایی مختلفی به شدت درگیر است. فرزند شما هنوز در حال یاد گیری است و ذهن وی در حال تقویت این است که چگونه افکار و احساسات خود را در قالب کلمات در آورده و به طرز صحیح بیان کند؛ بنابراین بروز مشکلات در گفتن، انتخاب کلمات و نحوه ادای کلمات کاملا طبیعی است. کودک شما ممکن است در حین ادای کلمات از آوا‌های مختلفی مانند "اااا"، "اووم"، "آآآآ" و ... استفاده کند و یا تعدادی از کلمات و عبارات را چندین بار حین جمله سازی تکراری کند (مانند: من، من، من شکلات می‌خوام). همچنین در بسیاری موارد پیش می‌آید که کودک شما حروف اول یک کلمه را چندین بار تکرار می‌کند تا بتواند آن را ادا کند (مانند: ب. ب. بریم پارک). این نوع مشکلات گفتاری در چنین سنس کاملا طبیعی هستند؛ بنابراین کودک را به حال خود بگذارید و نگران چیزی نباشید. کودک شما به تدریج با رشد و توسعه قشر خاکستری مغز به خوبی همه این نقص‌ها را بر طرف خواهد کرد.


علائم لکنت زبان در کودکان چیست؟

با این حال برخی علائم نشانه‌هایی از وجود مشکلات جدی‌تر گفتاری را متذکر می‌شوند که نیازمند توجه و اقدام درمانی هستند. از جمله این علائم و نشانه‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

تکرار حروف اول یک کلمه در موارد بالا و با تکرار‌های بیش‌تر از سه یا چهار بار در هربار تلفظ (مانند: ف. ف. ف. ف. ف. فرنی)

هنگام متوقف شدن بر روی یک کلمه صدای "آآآ" را جایگزین کلمه صحیح می‌کنند (مانند: سآآآآه به جای سایه)

حروف را کشیده‌تر از حد معمول بیان می‌کنند (مانند: ممممممممموتور)

بسیار سریع و ناواضح صحبت می‌کنند

از مکث‌های بسیار طولانی مدت بین کلمات و حتی گاهی بین حروف یک لغت استفاده می‌کنند

حین درگیری در ادای کلمات از تشدید‌های بسیاری استفاده می‌کنند

در زمان‌های عصبانیت، ناآرامی و ناراحتی میزان اختلال گفتاری شان شدیدتر می‌شود


علت لکنت زبان در کودکان چیست؟

هنوز به طور قطع علت وقوع لکنت زبان در کودکان مشخص نشده است. بسیاری از کارشناسان بر این عقیده هستند که مشکلات بسیار جزئی در عملکرد مغز می‌تواند بر زمان‌بندی و ریتم ادای کلمات تاثیر گذاشته و باعث اختلالات گفتاری مانند لکنت و گرفتگی زبان شود. همان طور که برخی کودکان در گرفتن اشیای پرتابی مانند توپی که به سمتشان شوت می‌شود مشکل دارند برخی نیز در هماهنگی ادای کلمات مشکل دارند.

لکنت زبان دارای زمینه وراثتی بوده و می‌تواند بین نسل‌ها منتقل شود و به میزان چهار برابر در پسران بیشتر از دختران اتفاق می‌افتد. این نوع وضعیت‌ها هیچگونه ارتباطی با نوع و میزان ضریب هوشی کودکان ندارند و بنابراین نشانه مراقبت بد والدین یا مشکلات روانی و تنش‌های محیط زندگی نیستند. شرایط استرس زای محیطی مانند نقل مکان به خانه و یا مدرسه جدید می‌تواند لکنت زبان در کودکان مبتلا را تشدید کند، ولی به عنوان عامل ایجاد لکنت زبان به شمار نمی‌رود.

یک مطالعه در خانواده‌هایی که به دو زبان صحبت می‌کنند نیز بیانگر این موضوع است که میزان ابتلا به اختلالات گفتاری و لکنت در کودکان چنین خانواده‌هایی بیشتر از کودکانی است که با خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که به یک زبان صحبت می‌کنند. بر اساس مطالعات لکنت زبان از سن چهار سالگی آغاز می‌شود، با این حال هیچ تاثیری بر عملکرد تحصیلی کودکان در آینده ندارد.


درمان لکنت زبان در کودکان

چه فرزند شما لکنت داشته باشد و یا هنوز در حال یادگیری ترفند‌های گفتاری باشد نیاز به یادگیری و حمایت دارد. تشویق و تایید شما به فرزندتان کمک می‌کند صدای خود را پیدا کند و مشکلات کوچک را به مرور حذف کند.
در ادامه با چند نکته برای کمک به بهبود مهارت گفتاری کودکان آشنا می‌شوید:

زمانی که کودک شما با توقف روی جمله‌ای مواجه می‌شود، خونسردی خود را حفظ کنید و با حفظ ارتباط چشمی صبوری کنید تا جمله خود را تمام کند.

با تنی آهسته و آرام با وی صحبت کنید.

زمانی را در روز به صحبت خودمانی با فرزندتان اختصاص دهید.

به جای گوشزد کردن به فرزندتان که آهسته حرف بزند و یا تکرار کند و یا تصحیح عبارات تلفظی به او گوش دهید. ایراد گرفتن در چنین مواقعی می‌تواند باعث انتقال انرژی منفی به کودک شود.

اجازه دهید تا حس شما را در مورد اینکه با او همراهی می‌کنید و او را می‌فهمید درک کند. وقتی او جمله‌ای را تمام می‌کند شنیدن این جمله که حرف زدن گاهی سخت است و یا به تلاش او افتخار می‌کنید برای وی باعث آرامش می‌شود. برعکس اگر شما مشکل وی را نادیده بگیرید و وانمود کنید مشکلی وجود ندارد ممکن است فرزند شما تصور کند که مشکل وی چیزی است که نباید در مورد آن صحبت کرد انگار که جرمی مرتکب شده که باید آن را از همه و حتی خودش پنهان کند. چنین تصوری روند بهبود را بدتر می‌کند.


آیا باید به مراکز گفتاردرمانی مراجعه کرد؟

اگر به این پی بردید که مشکل کودکتان در حال شدت یافتن است، پیشنهاد می‌شود به یک گفتاردرمان مراجعه کنید. این کار را به تعویق نیاندازید چرا که در زمان‌های ابتدایی شروع لکنت کودکان، توانایی بیشتری برای بهبود دادن به اوضاع گفتاری خود دارند. مراجعه به گفتار درمان در مراحل اولیه این مزیت را نیز دارد که به راحتی به یقین برسید که آیا مشکل موجود پروسه‌ای طبیعی از روند رشد کودک است و یا چیزی بیشتر از یک اختلال عادی است.

گفتار درمان می‌تواند مشاوره و آموزش‌ها لازم را در صورت الزام به شما بدهد تا بتوانید روی روند بهبود فرزندتان کار کنید. همچنین گفتار درمان می‌تواند جلسات گفتاردرمانی ترتیب دهد و به صورت فردی با کودک شما صحبت کند. از جمله مزیت‌های درمان‌های گفتاردرمانی استفاده از روش‌های بازی گونه و تکنیک‌های هیجان انگیزی است که می‌تواند به واسطه آن استرس و فشار روانی را از روی کودک برداشته و باعث می‌شود بدون اینکه کودک متوجه این باشد که نوع گفتار وی تحت نظر و بررسی است به صحبت کردن بپردازد.


منبع: سایت ستاره